Een verkenning van recente bevindingen over de invloed van sociale media op het zelfbeeld van jongeren.

De invloed van sociale media op het zelfbeeld van jongeren
Cottonbro studio. (2020).
Sociale media zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld, zeker bij jongeren. Apps zoals Instagram en Snapchat bieden mogelijkheid tot verbinding en zelfexpressie. Echter, ze roepen ook vragen op over hun invloed op het zelfbeeld van jongeren. Recente studies hebben hier onderzoek naar gedaan en laten zowel positieve als negatieve effecten van sociale media zien op het zelfvertrouwen van jongeren.
Lees verder: De invloed van sociale media op het zelfbeeld van jongerenSociale media en zelfbeeld: een complex verband
De meeste jongeren ervaren sociale media als bevorderlijk voor hun vriendschappen. ‘Ik ben echt veel socialer door social media. Ik heb nu ook meer contact met vrienden eigenlijk.’ zegt een vwo-studente van 15 bijvoorbeeld. (Universiteit van Amsterdam, 2023). Toch ervaart ook bijna een derde van de ondervraagde jongeren een negatieve invloed van sociale media op hun zelfbeeld (Universiteit van Amsterdam, 2023).
Een vergelijkbare studie door het Nederlands Jeugdinstituut (2023) bevestigt deze bevindingen: 40% van de jongeren ervaart een negatieve invloed van sociale media op hun zelfvertrouwen, bij meisjes is dit nog meer. Desondanks rapporteert ruim de helft van de jongeren dat sociale media bijdragen aan hun geluksgevoel (Nederlands Jeugdinstituut, 2023). Er is dus sprake van een tegenstrijdige relatie tussen sociale media en zelfbeeld. Ben je benieuwd naar verdere statistieken? Lees dan hier het hele artikel van Universiteit Amsterdam.
Authenticiteit versus perfectie
De soort content die jongeren delen speelt een belangrijke rol in hoe sociale media hen beïnvloeden. Onderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam (2023) toont aan dat het posten van authentieke, onbewerkte foto’s samenhangt met een verbeterd welzijn, terwijl het delen van bewerkte foto’s juist een negatief effect kan hebben. Het posten van bewerkte foto’s creëert mogelijk een onrealistisch ideaalbeeld. Het vergelijken van jezelf met dit soort bewerkte beelden van anderen kan bijdragen aan een negatieve kijk op jezelf (Vrije Universiteit Amsterdam, 2023). Een studie aan de Universiteit Gent (2023) bevestigt dit: jongeren die zichzelf vaker vergelijken met anderen op sociale media rapporteren een lager zelfbeeld. Dit wordt versterkt wanneer de vergelijking negatieve emoties oproept. Het is dus erg belangrijk om bewust om te gaan met sociale vergelijking online (Mullie, 2023).
ACT als hulpmiddel bij zelfbeeldproblematiek
Gezien de impact die sociale media kan hebben op je zelfbeeld, kan het helpen om effectieve interventies te overwegen die je helpen hiermee om te gaan. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) biedt hierbij waardevolle handvatten. ACT richt zich op het accepteren van negatieve gedachten en gevoelens, in plaats van ze te bestrijden, en helpt je te handelen naar je kernwaarden. Door middel van ACT kun je leren om minder waarde te hechten aan negatieve zelfevaluaties die voortkomen uit sociale vergelijking, en je richten op wat echt belangrijk voor je is. Defusie (het loskomen van je gedachten) speelt hierbij een grote rol. Wil je defusie zelf toepassen? Lees hier hoe je dat doet.
Conclusie
De relatie tussen sociale media en het zelfbeeld van jongeren is complex en veelzijdig. Hoewel sociale media kansen bieden voor verbinding en zelfexpressie, brengen ze ook uitdagingen met zich mee op het gebied van zelfbeeld en welzijn. Het is daarom belangrijk om je bewust te zijn van de mogelijke negatieve gevolgen. Interventies zoals ACT kunnen ondersteuning bieden bij het navigeren door deze uitdagingen en bijdragen aan een positiever zelfbeeld.

Dantès, E. (2020).
Bronnen
- Cottonbro studio. (2020). People using a smartphone. [Foto]. Pexels. Geraadpleegd op 18 maart 2025 van https://www.pexels.com/photo/people-using-a-smartphone-5081918/
- Dantès, E. (2020). A woman looking at her phone. [Foto]. Pexels. Geraadpleegd op 18 maart 2025 van https://www.pexels.com/photo/a-woman-looking-at-her-phone-4345410/
- Mullie, A. (2023). Borderline-persoonlijkheidstrekken en zelfbeeld bij jongeren: de rol van sociale vergelijking. Universiteit Gent. https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/003/146/066/RUG01-003146066_2023_0001_AC.pdf
- Nederlands Jeugdinstituut. (2023). Sociale media beïnvloeden zelfbeeld jongere. Geraadpleegd op 18-03-2025 van https://www.nji.nl/nieuws/sociale-media-beinvloeden-zelfbeeld-jongere
- Universiteit Amsterdam. (2023). Sociale media beïnvloeden zelfbeeld jongere. Geraadpleegd op 18-03-2025 van https://www.uva.nl/content/nieuws/persberichten/2023/06/social-media-goed-voor-vriendschappen-minder-voor-zelfbeeld.html?cb
- VU Amsterdam. (2023). De invloed van sociale media op het zelfbeeld van jongeren. Geraadpleegd op 18-03-2025 van https://vu.nl/nl/nieuws/2023/de-invloed-van-sociale-media-op-het-zelfbeeld-van-jongeren
Geef een reactie